و عليكم السلام. اين روز مبارك بر شما نيز مبارك باد. علامه كمالي اگر چه در ميان خواص شناخته شده بود اما متاسفانه آن مرد بزرگ به همان نبسبت در ميان مردم و حتي همشهريانش ناشناخته و گمنان زيست. ويزه نامه نشريه گلستان قرآن، به نام يادنامه آيت الله كمالي دزفولي، شماره 203 مي تواند مورد استفاده شما قرار گيرد؛ همچنين جلد 9 كتاب در سايه سار وحي، ويزه نكوداشت استاد. و نيز مقالات: (قرآن شناس بزرگ زمانه)از استاد خرمشاهي ، (پيرمرد چشم ماست) از فريد دهدزي، (بزرگ بود و از اهالي امروز) و (سيري در آثار قرآن پزوهي استاد كمالي)از اين حقير و ... انشاءالله يادنامه جامع آن مرحوم را در آينده اي نزديك تقديم ارباب فضل و فرزانگي مي كنيم. زندگي نامه مختصر علمي آن مرحوم را در اشاره اولين قسمت مقاله (صوفي بي صفا نمي خواهم )نوشته بودم كه در روزهاي 17و 18/1/87 روزنامه جمهوري اسلامي چاپ گرديد و مزيد اطلاع شما عيناً آن را در اين جا مي آورم:عالم متضلع آيت الله حاج سيد علي کمالي دزفولي ـ متولد 6 آذر 1290ه ش/ متوفاي 30 اسفند 1383ه ش ـ از بزرگ«مناديان بازگشت به قرآن در عصر حاضر» و از «پيشگامان عمومي سازي فرهنگ قرآني» و به راستي «پدرجريان قرآن پژوهي معاصر» بود. محضر فقهاي بنام، آيات عظام آقا ميرزا محمد علي معزّي صاحب دوره «تجديدالدوارس و تحديدالمدارس» و حاج سيد اسدالله نبوي را در حوزه دارالمؤمنين دزفول مغتنم شمرد و در سنوات 1318 تا 1320 شمسي ضمن تشرّف به قم، زانوي تلمذ بر آستان روحاني آيت الله العظمي امام خميني (نوّرالله مضجعه) سائيد. داستان رشته ارتباط و مودّت ايشان با آيت الله سيد ابو القاسم کاشاني و ديگر رجال مذهبي آن روز ايران شنيدني است. در آن ساليان، توفيقات ديگري نيز رفيقش بود؛ از جمله در سراسر خوزستان هزاران منبر مفيد و گيرا در تبيين اسلام، به ويژه در نقد تفکرات احمد کسروي برپا و در امر کشاورزي بيش از 120 هکتار درخت غرس نمود؛ او به حق مصداق کريمه«و زاده بسطة في العلم و الجسم»(بقره/ 247) بود. از سال 1348 خورشيدي و پس از واقعه اي شيرين که در خودنوشت استادـ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهي،بهاءالدين خرمشاهي ـ ثبت است، به ترغيب و تشويق مترجم چيره دست قرآن ‌آيت الله حاج شيخ محمد کاظم معزّي «که گويي از جايي مأموريتي» داشت، به ساحت مقدس قرآن بار يافت و بدين ترتيب «عاشقانه ترين انحناي وجود خودش را براي آينه تفسير کرد». استاد از آن پس تمام زندگي اش را وقف خدمت به مصحف شريف قرآن نمود و در طول چند ده سال با بيان و نگارش مقدمات، مقومات تفسير آيات به تأليف کتب، رسائل و مقالات وزين همّت گماشت و آثاري کم نظير و بعضاً بي نظير، به جامعه علمي، پژوهشي و قرآني عرضه داشت. البته افزون بر آثار پر بار قرآن پژوهي، پژوهشهايي چند از ايشان در ديگر زمينه ها شامل؛ علوم مختلف اسلامي، اخلاقي، ادبي، اجتماعي، تاريخي، فرهنگ منطقه اي و... برجاي مانده که «باز آميخته با مباحث قرآني و آموخته از مباحث قرآن5» هستند و بخش قابل توجهي از آنها هنوز به زيور طبع آراسته نشده اند. آثار مکتوب علامه فقيد را مي توان به اين قرار برشمرد: الف) علوم و معارف قرآن: 1- قانون تفسير2- تاريخ تفسير 3- قرآن ثقل اکبر 4- شناخت قرآن 5- قرآن و مبارزات 6- قرآن و جامعه 7- قرآن و دستورات اجتماعي8- قرآن و شعارها 9- قرآن و مقام زن 10- مقدمه تفسير قرآن براي همه 11- قبسات القرآن 12- تحقيق، تصحيح و تقديم «ذکر المجرّب في صحفٍ مطهّره» ب) معارف اسلامي : 1- خاتم النبيين2- عترت ثقل کبير 3- همزيستي و معاشرت در اسلام 4- جاءالحق (در ردّ شبهات کتاب «بيست و سه سال» علي دشتي) 5-عرفان و سلوک اسلامي 6- تاريخ مختصر صدر اسلام 7- ارمغان ربيع 8- تحقيق در ادعية قرآن 9ـ هزار سخن در شناخت اسلام ج) موضوعات مختلف: 1- هرکه مي خواهد بخواند (در ردّ تفکرات احمد کسروي) 2- جنايات دوساله دکتر بقايي دردزفول(وقايع حزب زحمتکشان) 3- مثنوي عزيز و نگار 4- گلستان امثال دزفولي 5- دعبل خزاعي شاعر انقلابي 6- هزار سخن از حجازي(چاپ شانزدهم) 7- مقدمه مفصّل بر الترجمان عن المرزبان. آثار منتشر نشده: 1-مقاصد قرآن يا جمهوريت محمد 2- محسّنات بديعيه 3- معارف اسلامي 4- جزوه علوم القرآن 5-الثقافه الاسلامي 6- ترجمه احاديث غير مکرر ازطرق اماميه 7- ترجمه احاديث غيرمکررازطرق عامه( بجز احاديث تفسيري وفقهي ) 8- تفسير قرآن براي همه(44 دفتر)9- خرد افزا ( 12 جلد ) 10- سيماي دزفول( 10 جلد، در تاريخ 200 ساله اخير) 11- مستدرک الفاظ معرب (بعد از تأليفات جواليقي و ادي شير پارسي و سيد محمد علي امام) 12- چهره مولوي در آئينه مثنوي 13- تک بيت هاي مثنوي 14- ابيات تفسيري مثنوي 15- منتخب مثنوي 16- مجموعه مقالات 17- دفتر خاطرات و اشعار 18- چند دفتر در مواعظ 19- مصادر المطالب 20- فهرست تفصيلي وافي (تا جلد پانزدهم) 21- نامه هايي به فرزاندانم 22- شرح فارسي بر کفايه الا صول ( در 5 جلد) 23- حافظ در آينه سخنش. در سالهاي اخير و به مناسبت هايي چند، از جمله در نمايشگاه بين المللي قرآن(سال 1376 و 1383) و نمايشگاه بين المللي کتاب(سال 1382)، شخصيت گمنام اما جامع الاطراف استاد فقيد کمالي مورد تجليل قرار گرفت. سرانجام روح پر فتوح آيتِ کمال و فرزانگي علامه حاج سيد علي کمالي دزفولي پس از ـ قريب به ـ يک قرن حيات طيّبه در سپيده دمان آخرين ساعات سال1383 شمسي و در روزي نامعمول ـ سي ام اسفند ـ و دير تکرارـ کبيسه ـ به ملکوت اعلي پيوست.